İlk bölüm için buradan buyrunuz
"CODE" ve "Masumiyetin Baştan Çıkarılması"
Çizgi romanların patladığı Altın Çağ'da Amerika'daki muhafazakarlar da çizgi roman karşıtı lobi faaliyetlerine başlamışlardı. Özellikle savaş sonrasında yaygınlığı artan yukarıda da bahsettiğimiz farklı türdeki çizgi romanlar hedef tahtasının tam ortasındaydı. 2 Mart 1948'de ABC Radyo'nun çizgi romanlarla ilgili yaptığı program da mevzuya açıklık getirir nitelikte. Programda çizgi romanlar çocukluğun marihuanası ve çocukların da laneti olarak gösteriliyor, çizgi romanlar ahlaki değerleri yozlaştırmakla suçlanıyordu. 50'lere geldiğimizde ise çizgi roman aleyhtarı lobi de kendi kahramanını bulmuştu : Dr. Frederic Wertham. Psikiyatrist olan Wertham 1954'te basılan "Seduction of the Innocent" kitabında Batman'i yerden yere vuracak ve Batman ve Robin'i eşcinsellerin fantezi unsuru olarak gösterecekti. Dahası kitapta Batman'i gençliğini yaşamakta olan Robin'i kullanmakla suçlayacaktı. |
Bertham'a göre çizgi romanların tam da yaptığı buydu; çocukları sinsice ahlaki yozluğa sürüklemek. Hatırlamakta yarar var 1950ler Soğuk Savaş döneminde Amerika'da bir cadı avı başlatmış, Amerikan değerlerini sarstığı söylenen her türlü unsura muhafazakar Eisenhower hükümetince savaş açılmıştı. Çizgi romanlarda bu dönemde yükselen muhafazakarlıktan payını aldılar ve Senato'dan geçen bir kararnameyle 1954'ten itibaren çizgi romanların içeriğini denetleyecek "Comics Magazine Association of America" kuruldu. Yeni kurumun ilk yaptığı iş ise kısaca "Code" olarak bilinen "The Comics Code Authority"i kullanıma sokmak oldu. Bundan sonra çizgi romanlar ebeveynlerine ve otoriteye saygı, evliliğin kutsallığı ve Soğuk Savaş'ın etkileri gibi bir dizi unsuru vurgulamak zorundaydılar. CODE'un yürürlüğe girmesiyle Amerikan Çizgi romanlarının da Altın Çağı bitti ve 1950lerde basımı hız kazanan farklı türlerin de sonu geldi. Bu atmosferde çizgi roman endüstrisini sırtlamak yeniden süper kahramanlara düşecekti. | Psikiyatrist olan Wertham 1954'te basılan "Seduction of the Innocent" kitabında Batman'i yerden yere vuracak ve Batman ve Robin'i eşcinsellerin fantezi unsuru olarak gösterecekti. Dahası kitapta Batman'i gençliğini yaşamakta olan Robin'i kullanmakla suçlayacaktı. |
Gümüş Çağ
Her ne kadar CODE çizgi roman endüstrisi için sıkıntılı bir süreci başlatsa da aynı dönemde süper kahramanların da yeni "süper düşmanları" şekillenmeye başlamıştı. Tahmin edilebileceği gibi bu dönemde kahramanların hedefinde Naziler değil Sovyetler vardı. Üstelik aynı kahramanlar İkinci Dünya Savaşı boyunca Nazi tehdidine karşı Sovyet kahramanlarıyla işbirliği yapmışlardı. Jack Kirby ve Joe Simon'ın 2. Dünya Savaşı sırasında yazdıkları Boy Commandos'da da Amerikan kahramanları Avrupa'ya gidiyor ve Sovyet askerleriyle ittifak kuruyorlardı. Çizgi romanda Sovyet kahramanları şu şekilde tanıtılıyordu :
"the simple peasants and workers like Mamma Vanin and her courageous little family.. Young Ivan who commands anti-tank gun unit. Tanya Vanin.. too young to work in the factories she does what she can to help. And Boris Vanin, a red army sergeant. He and his hardy kind will always be remembered when the world is rid this detestable Nazi plague!"
50'lerde ise aynı yazarlar bu sefer "Fighting American" serisinde Sovyetleri şu şekilde tanıtacaktı :
"Listen my children and you shall hear / How Poison Ivan bends your ear. / He'll say that wrong is really right, / How white is black and black is white, / that Fighting American cannot fight. / Well, sir that's playing with dynamite! / So ring up the curtain, hold onto your chair. / While fate plants a bomb in a red's underwear!" (McCue, 5)
Görüldüğü gibi iki zıt ideoloji sadece gerçek hayatta değil çizgi romanlar da karşı karşıya geliyordu.
Bu atmosfer içinde 60'lar Soğuk Savaş'ın sıcaklığının görece olarak azalmaya başladığı yıllar olarak ortaya çıkıyor. Süper kahramanların ana hedefinde Soğuk Savaş sonuna kadar Sovyetler olacaktı ancak öyle görülüyor ki bu yıllarda 60'larda Amerikan toplumundaki bir başka değişim de çizgi romanlara yansımaya başlıyordu. Bir yanda nükleer bomba paranoyası diğer yanda 60'lara girdiğimizde toplumdan gelen sivil hak talepleri, feminist hareketin ivme kazanması, Rock rüzgarları, özellikle gençler arasında otoriteye karşı artan huzursuzluk ve çiçek çocukları 1961'de kurulan Marvel'in de toplumsal dönüşümü iyi yakalamasıyla yeni süper kahramanları da ortaya çıkardı. Marvel'in baş yazarı Stan Lee'nin bu dönemde yarattığı Fantastic Four, Hulk, Örümcek Adam ve "Atom Çocukları" X-Men çizgi romanların "Gümüş Çağı" olarak bilinen dönemi de başlattı. |
Fantastic Four, Hulk, Örümcek Adam ve "Atom Çocukları" X-Men çizgi romanların "Gümüş Çağı" olarak bilinen dönemi de başlattı Stan Lee'nin yeni nesil süper kahramanlarının ana formülü hep benzerdi : hayatta hiç bir sorunu olmayan "yenilmez süper kahraman" imajının karşısına gerçek hayattaki gençler gibi bir çok sorunu ve çıkmazı olan, bir de bu çıkmazlarının yanına olağanüstü güç gibi bir sorumluluğu üstlenmek zorunda kalan yeni süper kahramanlar. Bu formülün en açık olarak uygulandığı karakter ise Örümcek Adam'dı zira Peter Parker'ın amcasının söylediği gibi : "büyük güçler büyük sorumluluklar" getiriyordu. Formülün tutmasının ardından başta DC olmak üzere diğer çizgi romanlarda benzer stratejileri uygulamaya koyuldular. |
"Hakikat, Doğruluk ve Amerikan Tarzı" Yazıyı bitirmeden önce hatırlamakta yarar var ki Amerikan süper kahramanları daha sonraki dönemlerde de önemli bir propaganda aracı işlevi görmeye devam ettiler. Misal, Soğuk Savaş bitiminden sonraki dönemde Amerika'nın en büyük kırılma noktası 11 Eylül saldırılarından sonra tüm kahramanlar 11 Eylül'ü anma sayıları hazırladılar ve bu sefer de Ortadoğu menşeili teröristlerin peşine düştüler. Tabii ki ana slogan bu dönemde de değişmedi, tüm bu dönem boyunca Amerikan süper kahramanları "Hakikat, Doğruluk ve Amerikan Tarzı"nın bekçiliğini de yapmaya devam ettiler. Yazar : Efe Baysal |
Kaynakça :
McCue, Greg S & Bloom, Clive Dark Knights : The New Comics in Context. 1. Baskı Pluto, Press, 1993
Cantek, Levent. Çizgili Hayat Kılavuzu : Kahramanlar, Dergiler ve Türler. 1. Baskı, İletişim Yayınları, 2002
Reynolds, Richard. Super Heroes : A Modern Mythology. 1. Baskı, Batsford, 1992.
Sabin, Roger. Adult Comics : An Introduction. 2. Baskı. Routledge Press, 1993
McCue, Greg S & Bloom, Clive Dark Knights : The New Comics in Context. 1. Baskı Pluto, Press, 1993
Cantek, Levent. Çizgili Hayat Kılavuzu : Kahramanlar, Dergiler ve Türler. 1. Baskı, İletişim Yayınları, 2002
Reynolds, Richard. Super Heroes : A Modern Mythology. 1. Baskı, Batsford, 1992.
Sabin, Roger. Adult Comics : An Introduction. 2. Baskı. Routledge Press, 1993